Verantwoorden in de zorg moet fundamenteel anders. Het is herkenbaar voor veel zorginstellingen; lange rapportages met cijfers die nodig zijn voor de verantwoording, maar slechts weinig mensen in de organisatie die het werkelijk gebruiken als stuurinformatie. In mei 2019 schrijft de Raad Volksgezondheid & Samenleving in een advies dat het initiatief voor het afleggen van verantwoording moet liggen bij de zorgverleners en niet bij de partijen die verantwoording vragen. Zij pleiten voor een herontwerp van de praktijk van verantwoorden. Twee jaar na publicatie van dit advies zien we dat dit advies nog maar mondjesmaat wordt opgevolgd.
Het initiatief voor verantwoording bij de professional en de organisatie te leggen, brengt impliciet de vraag mee; wat is dan kwaliteit van zorg? Wij zijn van mening dat hier geen eenduidig antwoord op te formuleren is. Je zou kunnen stellen; kwaliteit van zorg komt tot stand in de interactie tussen zorgprofessional(s) en de cliënt. Om kwaliteit van zorg te leveren is het dus als organisatie van belang om datgene te faciliteren, wat van invloed is op die interactie.
Vertaal je dat naar het domein stuurinformatie, dan is het dus essentieel om als organisatie in kaart te brengen welke factoren de interactie beïnvloeden (afbeelding 1). Hierbij kun je denken aan: geven medewerkers de werkcultuur een voldoende? Is de bevoegd- en bekwaamheid en je team formatie op orde? Hoe zijn je verzuimcijfers? De klanttevredenheid?
Samen met zorgprofessionals (en cliënten/patiënten) kun je als organisatie proberen deze factoren te identificeren. Hierbij zoek je dus meer naar stuurinformatie op het niveau van het proces en de omstandigheden waarbinnen zorg wordt verleend.
Afbeelding 1: interactiemodel
Overigens is het advies om daar altijd ruimte voor interpretatie over te laten. Factoren en de ‘scores’ dienen enkel te worden gezien als een indicator. Dat is wezenlijk anders dan een kritische prestatie indicator (KPI). Een indicator geeft een eerste idee (indicatie!) dat een verdieping daarop van toegevoegde waarde kan zijn. Samen met zorgprofessionals kan deze informatie of kunnen eventuele ‘afwijkende’ indicatoren het beste worden geduid.
Wanneer het ziekteverzuim toeneemt kan dit een logische reden hebben en hoeft dat niet direct reden tot zorg te zijn, het is een indicatie om daar samen een verdiepend gesprek over te voeren.
Een landelijk herontwerp voor verantwoording laat dan misschien nog even op zich wachten, wij denken dat bovenstaand gedachtegoed organisaties ook nu al verder kan brengen om de kern van ‘kwaliteit’ voor hen boven tafel te krijgen.
Herken jij het probleem van verantwoorden binnen je eigen organisatie en wil je hierover eens vrijblijvend in gesprek? Wij zoeken graag met u naar de factoren die in uw organisatie van invloed zijn op de interactie tussen cliënt en zorgprofessional.